Przepisy i zasady

Przepisy techniczne w paralekkoatletyce bazują na przepisach World Athletics, z pewnymi dostosowaniami do specyfiki niepełnosprawności. Dostosowania te dotyczą m.in.:

• zastosowania sprzętu specjalistycznego (wózków, trójkołowców, siedzisk rzutowych, protez, masek na oczy, linek),

• sposobów wykorzystania ww. sprzętu,

• udogodnień dla zawodników niewidomych i słabowidzących,

• dostosowania sprzętu rzutowego do możliwości funkcjonalnych zawodników (zamiana rzutu oszczepem na rzut maczugą w niektórych klasach).

20240903 Bz 067 2

BIEGI Z ZASTOSOWANIEM PROTEZY: PRZEPIS 6

• Zawodnicy z klas T/F35-38, T/F42-47, T/F61-64 mogą podczas startu używać protez lub ortez jedynie w celu umożliwienia biegu z symetrycznym ruchem kończyn górnych i dolnych.

• W klasach T/F61-64 używanie protez w konkurencjach jest obowiązkowe.

• W klasach T/F61-62 z racji podwójnej amputacji określenie dozwolonej długości protezy nie jest łatwe. W związku z powyższym wprowadzono przepis określający maksymalny dozwolony wzrost zawodnika stojącego w protezach (ang. Maximum Allowable Standing Height – MASH) – formułę opierającą się na poniższych założeniach:

  •  dla zawodników z amputacjami poniżej kolana: Mężczyźni Maks. wzrost = -5,272 + (0,998 x wysokość w pozycji siedzącej) + (0,855 x długość uda) + (0,882 x długość ramienia) + (0,820 x długość przedramienia) + 1,91 Kobiety Maks. wzrost = -0,126 + (1,022 x wysokość w pozycji siedzącej) + (0,698 x długość uda) + (0,899 x długość ramienia) + (0,779 x długość przedramienia) + 1,73
  • dla zawodników z amputacjami poniżej kolana: Mężczyźni Maks. wzrost = -5,857 + (1,116 x wysokość w pozycji siedzącej) + (1,435 x długość ramienia) + (1,189 x długość przedramienia) + 2,62 Kobiety Maks. wzrost = -4,102 + (0,509 x rozpiętość ramion) + (0,966 x wysokość siedząc) + 2,14
  • w przypadku, gdy niemożliwe jest dokonanie pomiarów długości kończyn górnych, stosuje się następujące formuły: Mężczyźni Maks. wzrost = wysokość w pozycji siedzącej / 0,52 Kobiety Maks. wzrost = wysokość w pozycji siedzącej / 0,533
  • w przypadku amputacji poniżej i powyżej kolana przyjmuje się wzór z pomiarem uda bardziej sprawnej kończyny.

BIEGI W KLASACH T11-12: PRZEPISY 6, 7, 18, 19

• Oczy zawodnika z klasy T11 muszą być zasłonięte nieprzezroczystą maską.

• Zawodnicy w klasie T11 muszą biegać z przewodnikiem. W przypadku zawodników z klasy T12 jest to opcjonalne.

• Zawodnik powinien być połączony z przewodnikiem za pomocą linki wykonanej z nieelastycznego i niemagazynującego energii materiału, której długość nie może przekraczać 30 cm dla biegów na stadionie i 50 cm dla biegów ulicznych.

• Zawodnikom (i przewodnikom) przysługują dwa tory.

• Zawodnik musi przekroczyć linię mety przed przewodnikiem.

• Rolą przewodnika jest jedynie prowadzenie zawodnika w określonym kierunku. Przewodnik nie może pchać, ciągnąć lub w żaden inny sposób napędzać zawodnika.

20240903 Bz 011 2

ASYSTA: PRZEPIS 7

• W klasach F31-33 oraz F51-54 podczas konkursu dopuszcza się obecność asystenta zawodnika. Asystent może pomóc zawodnikowi w instalacji siedziska rzutowego oraz w zajęciu pozycji siedzącej.

• W klasach F11-12 również dopuszcza się obecność asystenta, który za zadanie ma zaprowadzenie zawodnika na rozbieg lub wprowadzenie do koła. Może również wydawać komendy głosowe ułatwiające zawodnikowi orientację.

• W klasie T11 zawodnik biorący udział w konkurencjach skoku w dal, trójskoku i skoku wzwyż może skorzystać z pomocy dwóch asystentów. Jeden z nich ma za zadanie zaprowadzić zawodnika we właściwe miejsce celem wykonania rozbiegu. Zadaniem drugiego z nich jest wydawanie komend głosowych, które mają pomóc w wykonaniu poprawnego rozbiegu i odbicia.

• W klasie T12 w konkurencjach skoku w dal, trójskoku i skoku wzwyż dopuszcza się udział jednego asystenta, którego zadaniem jest pomoc zawodnikowi we właściwym ustawieniu się i wykonaniu próby.

• W klasie T12, w przypadku, gdy zawodnik nie korzysta z pomocy przewodnika, ma możliwość skorzystania z pomocy asystenta, który może zaprowadzić zawodnika na start i pomóc w zajęciu pozycji startowej, po czym musi opuścić strefę startu.

• W pozostałych klasach, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, delegat techniczny może wyrazić zgodę na korzystanie z pomocy asystenta.

• Niedozwolone jest udzielanie przez asystentów wskazówek trenerskich.

 

WYMAGANIA DOTYCZĄCE WÓZKÓW WYŚCIGOWYCH I TRÓJKOŁOWCÓW DO FRAME RUNNINGU: PRZEPIS 14

WÓZEK WYŚCIGOWY

• Wózek musi składać się z dwóch większych i 1-2 kół mniejszych. Mniejsze koła zawsze muszą znajdować się z przodu wózka.

• Żadna część korpusu wózka nie może wystawać poza oś przedniego koła, ani nie może być szersza niż przestrzeń między mocowaniami kół większych.

• Średnica napompowanych kół wraz z oponami nie może przekraczać 70 cm w przypadku kół większych i 50 cm w przypadku kół mniejszych.

• Obręcze do napędzania wózka mogą znajdować się tylko na większych kołach, w liczbie jednej na koło. 80

• Przerzutki i lusterka nie są dozwolone.

• Dopuszczone jest jedynie sterowanie mechaniczne przedniego koła. We wszystkich wyścigach koło sterujące musi się skręcać zarówno w prawą, jak i w lewą stronę.

• Zabronione jest używanie owiewek i wszelkich innych elementów poprawiających aerodynamikę.

• Wózek musi posiadać hamulec.

20230710 335 2

TRÓJKOŁOWIEC

• Trójkołowiec musi składać się z trzech kół: dwóch z tyłu i jednego z przodu, a także siodełka, podpory dla tułowia i kierownicy.

• Żaden element ramy trójkołowca lub cokolwiek doczepionego do niej nie może wystawać poza oś przedniego koła z przodu i poza płaszczyznę pionową dotykającą tylnych kół z tyłu (razem z oponami). Dodatkowo, żaden element nie może wystawać poza płaszczyznę pomiędzy mocowaniami tylnych kół, oprócz tylnych kół.

• Maksymalna długość trójkołowca wynosi 200 cm, a szerokość 95 cm, wliczając napompowane opony.

• Maksymalna średnica napompowanych kół wynosi 72 cm.

• Przerzutki i lusterka nie są dozwolone.

• Zabronione jest używanie owiewek i wszelkich innych elementów poprawiających aerodynamikę.

• Trójkołowiec musi posiadać hamulec.

 

20230709 287 2

BLOKI STARTOWE: PRZEPIS 16

W biegach do 400 m i sztafetach do 4 x 400 m bloki startowe są opcjonalne w klasach T35-38, T42-47, T61-64 i T71-72 oraz obowiązkowe w klasach T11-13 i T20.

SZTAFETY: PRZEPIS 23

• W klasach T11-T13 pałeczka może być przekazywana przez przewodnika, a każdej ze sztafet przysługują dwa tory. Zmiany muszą być dokonane w obrębie stref wyznaczonych dla torów 1, 3, 5 i 7.

• Skład sztafet w poszczególnych klasach musi przedstawiać się następująco:

  • Klasy T11-13 Skład sztafety Sztafeta musi składać się min. z jednego zawodnika z klasy T11 i może w niej brać udział maks. jeden zawodnik z klasy T13
  • Klasy T33-34 Sztafeta musi składać się z min. jednego zawodnika z klasy T33
  • Klasy T35-38 Sztafeta może składać się z maks. jednego zawodnika z klasy T38
  • Klasy T42-47 Sztafeta może składać się z maks. dwóch zawodników z klas T46/47
  • Klasy T51-52 Sztafeta musi składać się z min. jednego zawodnika z klasy T51
  • Klasy T53-54 Sztafeta musi składać się z min. jednego zawodnika z klasy T53
20230710 342 2

SKOK W DAL: PRZEPIS 28

Zawodnicy z klas T11-12 zamiast z belki odbijają się z wyznaczonej strefy o rozmiarach 100 x 122 cm. Długość skoku mierzona jest od miejsca odbicia.

RZUTY Z POZYCJI SIEDZĄCEJ: PRZEPIS 35

• Parametry siedzisk specjalistycznych do rzutów:

  •  Maksymalna wysokość siedziska wraz z obiciem wynosi 75 cm.
  • Powierzchnia przeznaczona do siedzenia musi być prostokątna o minimalnej długości boku 30 cm. Powierzchnia siedziska musi być wyrównana w poziomie lub ze spadkiem w kierunku do tyłu.
  • Siedzisko może mieć oparcia służące stabilizacji zawodnika. Muszą być wykonane z nieelastycznego materiału , a ich obicie nie może być grubsze niż 5 cm. Konstrukcja oparcia nie może utrudniać sędziom właściwej oceny pozycji zawodnika.
  • Siedzisko nie może składać się z ruchomych elementów.
  • Siedzisko może mieć pionową tyczkę służącą stabilizacji zawodnika podczas wykonywania rzutu. Tyczka musi być zrobiona z jednego kawałka nieelastycznego materiału. Nie może mieć zakrzywień lub załamań. Przekrój tyczki musi być okrągły lub kwadratowy.
  • W przypadku użycia podnóżków, mogą one służyć jedynie stabilizacji zawodnika.

Siedzisko musi być umiejscowione wewnątrz koła do rzutu. Dotyczy to wszystkich jego części.

Maksymalny czas na przypięcie do siedziska i wykonywanie rzutów próbnych wynosi 4 minuty w klasach F32-34 i F54-57 oraz 5 minut w klasach F31 i F51-53.

TECHNIKA RZUTÓW Z POZYCJI SIEDZĄCEJ, LIFTING, RZUTY NIEWAŻNE: PRZEPIS 36

• Zawodnicy z klas F31-34 oraz F51-57 powinni wykonywać rzuty z pozycji siedzącej z zastosowaniem specjalistycznego siedziska rzutowego w następujący sposób:

  • Zawodnik musi siedzieć w taki sposób, że obie nogi mają kontakt z siedziskiem na całej długości uda od tyłu kolana do guza kulszowego. W wypadku amputacji powyżej kolana, w kontakcie z siedziskiem musi pozostawać cała długość kikuta.
  • Powyższa pozycja musi być utrzymana przez cały okres od rozpoczęcia rzutu aż do momentu pozostawienia śladu przez sprzęt w sektorze rzutów. Zalecane jest stosowanie pasów stabilizujących.

• Zawodnik powinien rozpoczynać wykonanie rzutu od stacjonarnej pozycji siedzącej.

• Jeśli zawodnik nie utrzyma pozycji siedzącej od momentu wzięcia do ręki sprzętu do zaznaczenia śladu przez sprzęt – rzut jest nieważny.

20240830 Bz 264 2

RZUT MACZUGĄ: PRZEPIS 37

W klasach F31-32 oraz F51, gdzie możliwości funkcjonalne zawodników nie pozwalają na wykonanie rzutu oszczepem, konkurencja ta jest zastąpiona rzutem maczugą.

• Maczuga musi być trzymana przez zawodnika za jeden z końców, jedną ręką. Rzut może być wykonany zarówno przodem, jak i tyłem do sektora rzutów.

• Waga maczugi wynosi min. 397 g, długość zawiera się w przedziale 350-390 mm.

Zrzut Ekranu 2025 02 20 180929

ŁĄCZENIE KLAS PODCZAS ZAWODÓW

Zgodnie z polityką World Para Athletics, dopuszczalne jest łączenie klas startowych w imprezach paralekkoatletycznych. Odbywa się to na dwa sposoby:

• W imprezach najwyższej rangi (igrzyska paralimpijskie, mistrzostwa świata) możliwe jest łączenie klas z tych samych grup niepełnosprawności, a o ostatecznej kolejności zawodników decyduje uzyskany wynik. W przypadku konkurencji technicznych, możliwe jest łączenie klas pod warunkiem, że we wszystkich połączonych klasach używa się sprzętu o tej samej masie.

• W imprezach niższej rangi (imprezy regionalne, juniorskie, krajowe itp.), w których liczba startujących zawodników nie zawsze pozwala na przeprowadzenie konkursów w poszczególnych konkurencjach, dopuszcza się łączenie klas zarówno w rzutach, jak i biegach i skokach. Uzyskane przez zawodników wyniki są przeliczane wg tzw. wzoru Raza, czyli formuły bazującej na krzywej Gompertza. Dzięki temu, wyniki są przeliczone na punkty i to liczba punktów decyduje o ostatecznej kolejności zawodników. Zaktualizowane wzory dla każdej konkurencji i klasy są dostępne na stronie internetowej World Para Athletics.

20240903 Bz 099 2

GDZIE SZUKAĆ INFORMACJI?

Powyższy tekst stanowi jedynie skrócony wyciąg z przepisów World Para Athletics, które wydają się najbardziej istotne i najmocniej uwydatniają różnice pomiędzy paralekkoatletyką i lekką atletyką zawodników w pełni sprawnych. Bardziej obszerny materiał można również znaleźć w pozycji „Lekkoatletyka. Przepisy zawodów (CR) i przepisy techniczne (TR)”, wydanej przez Centralne Kolegium Sędziów Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (2024). Przepisy paralekkoatletyczne stanowią załącznik 5 do publikacji i dostępne są na stronie internetowej https://ckspzla.pl. Natomiast kompletne zestawienie przepisów w języku angielskim można znaleźć na stronie internetowej www.paralympic.org. Są tam również zestawienia konkurencji odbywających się w poszczególnych klasach na imprezach rangi międzynarodowej oraz wagi sprzętu przypisane do poszczególnych klas startowych w różnych grupach wiekowych.